ڕۆڵی پەروەردە لە هۆشیاریی ژینگەییدا

ژینگە و جۆرەکانی هەمو ئەو مەرج و هۆکارە دەرەکییەکان دەگرێتەوە کە زیندەوەرانی زیندو تێیدا دەژین و کاریگەری لەسەر دەکەن و کاریگەریان لەسەریان هەیە.

 

ژینگە ئەو چوارچێوەیەیە کە تێیدا هەڵسوکەوت و ڕەفتاری ڕۆژانە و کار و پیشەکانیانی تیادا ئەنجام ئەدەن،  کارلێک لەگەڵ پێکهاتە جیاوازەکانی و جۆرەکانی دەکەن لە ژێر سیستەم و پلان و  ژینگەپارێزی دیاریکراودا بەپیی  بڕیار و ڕاسپاردە و یاساکانی  ئەو شوێنە، ئەمە لەکاتێکدا ئەگەر کار بە یاسا و ڕێکارەکان بکرێت، جوانی و گەشانەوە بۆ ژینگەی  ژیانی زیندەوەران دابین دەکریت.

بەڵام بە پێچەوانەوە ئەگەر پەیڕەوەوی ڕێزگرتن و پاراستنی ژینگە نەکرا، ژینگەی ژیان  دەبێتە وێرانەیەک، لە جیاتی  خۆشی و جوانی  ناشیرینی نەخۆشی و ناخۆشی شوێنی  دەگرێتەوە.

ئەبێ ئاماژە بەڕۆڵی پەروەردە بکەین لە پاراستن و جوانکردنی ژینگە  چونکە ئەتوانین بڵێین ڕۆڵی سەرەکی و یەکلاکەرەوە ئەبینێت بە هەردو لایەنەکەیەوە، بە گەشەپێدان و پەراوێزخستن.

ئەمەوێ بە کورتی ئاماژە بەهەردو لایەنەکە (ئەرێنی، نەرێنی)بکەم کە پەروەردە، ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ، لەسەر ژینگە دروستی ئەکات.

لە بواری ڕاستەوخۆدا پەروەردە ڕۆڵ و کاریگەری گەورە و گرنگی لە هۆشیاری و ئاراستەی باش بۆ ژینگەدۆستی، لە پێناو ژیانێکی خۆش و جوان و گەشانەوەی ژینگەی ژیان  دەگێڕێت، لە شێوازی ناڕاستەوخۆشدا هەمان ڕۆڵ دەبینێت بۆ دور مەودای ژیان.

دەکرێ بەگرنگیەوە لە کاریگەری و ڕۆڵی پەروەردە بۆ هەمو جۆرەکانی ژینگە بڕوانین کە ئەمانەن (ئاو، هەوا، وشکانی).

بۆ هەر یەکێک لەو شێواز و جۆرانەی ژینگە پەروەردە دەتوانێ کاریگەری لەسەری هەبێت، ئەویش بە ئاماژە پێکردن و نمونە هێنانەوە و دیاریکردنی لەناو پڕۆگرامی خوێندن، ئەکرێ مامۆستایانیش لەکاتی وانە وتنەوەدا زیاتر ڕۆچنە ناو بابەتەکە و پەیامەکە وردتر بکەنەوە، بەهەردو شێوازی (گوتنەکی و کردارەکی) تا پەیامەکە بە باشی و جوانی بگات.

گرنگیپێدان بە ژینگە ئەچێتە بۆتەی بایەخدان و خۆشویستنی سروشت و مرۆڤ، بۆیە وەک پێویستیەکی ژیانی لێی دەڕوانرێت، ئەوەتا (دەیڤید ئاتێنبۆرۆ) دەڵێت؛ (سروشت تەنها شتێکە کە پێویستمان پێیەتی).

ئەوەی لەم بابەتەدا جێدەگرێت، بایەخ و ڕۆڵی پەروەردەیە کە چەند لایەن و بەشێکی کارای کارپێکراو و کارلێک، ڕەنگدانەوەی تەواوی هەیە بۆسەر ژیان و ژینگە، بە ڕەچاوکردن و ئاراستەکردن و پابەندیەکانی بەرنامە و پلان و نەخشەی پەروەردەیی، ئەوانیش لە چوارچێوەی بونیان لە ناو پڕۆگرامەکانی خوێندن و ڕۆڵی مامۆستایان و کەسوکاری قوتابیان و خوێندکاراندا خۆی دەبینێتەوە، لەو کاتەی هەماهەنگی و هاوکاری و پشتیوانی و دەستگیرۆیی هەبێت تا پاڵنەری پاراستنی ژینگە بکرێتە ئامانجی پەروەردە لە پێناو ژیانێکی شایستە بە کۆمەڵگەی مرۆڤایەتی.

دەکرێ پەروەردە و کاریگەرییەکانی لەسەر ژینگە بەم چەند خاڵە دیاری بکەین:

1- هۆشیاری: پەروەردە دەبێتە هۆی زیادبونی هۆشیاری خەڵک سەبارەت بە کێشەکانی ژینگە و گرنگی پاراستنی.
2- ڕەفتار: فێرکردن دەتوانێت ڕەفتاری خەڵک بگۆڕێت بۆ بەکارهێنانی سەرچاوەکان بە شێوەیەکی بەرپرسیارانەتر.
3- چارەسەر: پەروەردەکردن وفێربون وخوێندن یارمەتی خەڵک دەدات بۆ دۆزینەوەی چارەسەری نوێ بۆ کێشە ژینگەییەکان.
4- بەشداری پێکردن: پەروەردە هانی خەڵک دەدات بۆ بەشداریکردن لە چالاکی پاراستنی ژینگە.
5- سیاسەتی ژینگەیی: کەسانی پەروەردەکراو زیاتر پشتگیری سیاسەتە دۆستانەکانی ژینگە دەکەن.
وەکو ڕون و دیارە هەمو ئەو وڵاتانەی ژیانیان خۆش و ئارامە و ڕێژەی تەمەن تیایاندا بەرزە، هۆکارێکی سەرەکی دەگەڕێتەوە بۆ گرنگیدان بە ژینگەی ژیانیان و بەرزی ئاستی وشیاری ژینگەیی و پابەند بونیان بە ڕێکارەکانی ژینگەدۆستی، بەپێێ سەرچاوەی مەڵپەڕی  (https://www.argaam.com/ar/article/articledetail/id/1411981) کە بۆ ساڵی (2024) ئەنجامیداوە بۆ ڕیزبەندی ئەو وڵاتانەی ئاستی پاراستنی ژینگە تیایاندا بەرزە بەم جۆرە ڕیزیکردون:

1- فینلەندا
2- سوید
3- نەرویج
4- نەمسا
5- سویسرا
6- دانیمارک
7- نویزلەندا
8- ئەڵمانیا
9- کەنەدا
10- لۆکسەمبۆرگ 

 

 لەم وتارەدا ئەمەوێ تیشک بخەمە سەر ئاستی گەشەکردن و پێشکەوتنی بوارەکابی ژیان لەو وڵاتانەدا کە  دەگەڕێتەوە بۆ گرنگیدان بە فەلسەفەی پەروەردە، لەناو پەروەردەشدا بایەخدان بە پرسی ژینگە.  

بەهیوام ئەمە دەرفەتێک بێت بۆ هەنگاونان و بایەخدان بە پرسی ژینگە لە ناو پرۆسەی پەروەردەدا. وتارەکەم بە وتەیەکی (ئەلگۆر)کۆتایی بێنم کە دەڵێت: (ژینگەی سەلامەت و ئابوری بەهێز دو ڕوی یەک دراون).


172 جار خوێندراوەتەوە