ژماره‌یه‌ك گۆڕانخواز و كوردی دانیشتوی وڵاتی نه‌مسا، دوێنێ به‌شێوه‌یه‌كی جیاواز یادی كۆچی دوایی نه‌وشیروان مسته‌فایان له ڤیه‌نای پایته‌ختی نه‌مسا كرده‌وه و هه‌موان له كه‌ناری روباری دانوب كۆبونه‌وه و مۆمیان داگیرساند.
لە وتەیەكیشدا لەبەردەم ئامادەبواندا، دانا سەعدی، بەرپرسی ئەنجومەنی بزووتنەوەی گۆڕان لە نەمسا، تیشكی خستە سەر وێستەگە جیاجیا كانی ژیانی رەوانشاد نەوشیروان مستەفا‌و راشیگەیاند: بەهۆی نەوشیروان مستەفاوە، وشەی دانوب هاتووەتە ناو ئەدەبیاتی سیاسی كوردەوە.
لە بەشێكی دیكەی وتەكەیدا، بەرپرسی ئەنجومەنی بزووتنەوەی گۆڕان لە نەمسا رایگەیاند: بە كۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا، ئازادیخوازانی هەرچوارپارچە كوردستان، زیانی گەورەیان بەركەوت‌و رووداوەكانی دووساڵی رابردوش ئەو راستییەیان سەلماند.
له‌سه‌ره‌تای حه‌فتاكانی سه‌ده‌ی رابردوو، نه‌وشیروان مسته‌فا، سه‌ركرده و بیرمه‌ندی كورد له وڵاتی نه‌مسا ده‌یخوێند، به‌ڵام بڕیار ده‌دات ده‌ستبه‌رداری پرۆسه‌ی ته‌واوكردنی خوێندنه‌كه‌ی ببێت و ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ كوردستان و له‌گه‌ڵ هاوڕێكانی و خه‌ڵكی كوردستان شۆڕش ده‌ستپێده‌كاته‌وه.
نه‌وشیروان مسته‌فا، له‌كتێبێكیدا به‌ناونیشانی (له كه‌ناری دانوبه‌وه بۆ خڕی ناوزه‌نگ – دیوی ناوه‌وه‌ی روداوه‌كانی كوردستانی عێراق 1975-1978) باسی چۆنێتی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ شۆڕش و دروستكردنی مه‌فره‌زه سه‌ره‌تاییه‌كان و دۆزینه‌وه‌ی ڕێڕه‌وی گواستنه‌وه‌ی چه‌ك بۆ شۆڕش و چه‌ندین روداوی دیكه‌ی مێژویی ده‌كات.
له سه‌ره‌تای كتێبه‌كه‌دا، نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌نوسێت؛ "مارتی ساڵی 1975 كه ئاشبه‌تاڵ بوو، سێ ساڵ بوو من له ڤییه‌ننا بوم، ئه‌وسا كوردی عێراق له ئه‌وروپا به گشتی و، له نه‌مسا به تایبه‌تی زۆر كه‌م بوون... ژماره‌ی كوردی ئێران له كوردی عێراق كه‌متر بوو... ژماره‌ی كوردی سوریاش له په‌نجه‌ی ده‌ست تێپه‌ڕی نه‌ئه‌كرد. ژماره‌یه‌كی زۆری كرێكاری كوردی توركیا له نه‌مسا بون. به‌ڵام هێشتا جوڵانه‌وه‌ی سیاسییان تێ نه‌كه‌وت بوو. زۆر كه‌م به‌شداری چالاكی سیاسی ئه‌بون".
1897 جار خوێندراوەتەوە