نەتەوە یەکگرتوەکان، یونامی UN ، هەرگیز دەوڵەتی قوڵیی بڕیاربەدەست نییە، سیستمی
جیهانگیریی ئابوری و سیاسی و جڤاکیش نییە بتوانێت دەستکاری مۆدێلی حوکمڕانی بکات وەک
ئەوەی عێراق یان تورکیا، ڕێکخراوێکی ڕوکەشسازیی مۆدێلیزاسیۆنی دوای جەنگی جیهانی
دووەمە بۆ ڕێگریی لە دەرهاوێشتە و مەترسیی پێشێلکارییەکانی جەنگ و برسێتیی کە لە ساڵی
١٩٤٥ وەک دەزگایەکی کۆکراوەی نێودەوڵەتیی دروستکرا بۆ ئاسایش و ئارامی و مافی مرۆڤ
و یەکسانی و ئازادی وتن و چالاکییە مەدەنیەکان و پەیوەندیە نێودەوڵەتیی و حکومییەکان.
بەڵام دواتر وەک دەستکەلاو گۆچانی دەوڵەتانی
زلهێزی جیهانی هاتە هەژمارکردن و تێکەڵاوی سیخوڕگەریی و گەندەڵیی و گەمە جۆراوجۆرەکان
هات و لە چەندین دەوڵەتدا نەک شکستی خوارد بەڵکو دژ وەستایەوە لەگەڵ بنەماو پرەنسیپە
ئەخلاقی و ئیتیکییەکانی خۆی، بۆیە بەرزکردنەوەی تۆنی دەنگی و ژاوەژاوەکانی خاتوو
بلاسخارتی نێردەی نەتەوە یەکگرتوەکان لە کوردستان و عێراق ئەوەندە کاریگەریی نییە.
لە بنەڕەتدا دەموەردان لەو پرس و خواستە سیاسیی و جڤاکیانە کاری ئەوان نییەو وەک لە
بێژنگدانی ئاوە.
بەدیوێکی تردا نەتەوە یەکگرتوەکان وەک
مزگەوت و کەنیسە و پەرستگای مرۆڤە دیندارەکانە بۆ وەعزو ئیرشادو ئامۆژگاریی و بەخشینەوەی
نوقڵی ئاشتیی و ناتوانن دەستکاری هیچ ستراتیژو یاساو نۆرم و پارادایم و سیستمێک بکەن
و تەنانەت واعیزو مەلای مزگەوتەکەش ناتوانن بگۆڕن.
ئەمریکا بەو جەبەروتەی خۆیەوە سیستم و ماف و ئازادییە کەلتوریی و سیاسییەکانی
لاگرنگ نییەو کار بۆ پرۆژە جێنتڵمانەکانی دەکات بە فۆڕمی دیکەی پراگماتی و مادییگەراو
یەک براندی خۆی ناگۆڕێتەوە بە یەک ملیۆن سندوقی دەنگدان. هیچ دیموکراسیەت و هەڵبژاردن
و مافی مرۆڤی بۆ گرنگ نییە، ئیدی دەزگایەکی ملکەچی سیاسی لەرزۆکی وەک یووئێن چی پێدەکرێ،
بینیمان لە ساڵی ٢٠٢١ بەتەنیشت ڕێکخراوەکەی بلاسخارتەوە ئەمریکا بۆی گرنگ نەبوو شەرعیەت
بداتەوە بەو فۆرمه دینیی و حهنهفییه ماتریدییه پاكستانی ئهفغانییەو دەوڵەت
بخاتەوە دەستی توندئاژۆترین و ڕەقترین بزوتنەوە کە تاڵیبانە و ئێرانیشی پێی رازیی
کرد؟
ئهمهریكا خۆی به بهرنامه لەگەڵ
دەسەڵاتی عەسکەری و پۆلیسیدایە و بە ئاشکرا سهلهفیهتی دینیی ئوسوڵیی گهشه پێدهدات
له ئهفغانستان و عێراق و پاکستان و تورکیا
و ئێران و بۆ عێراقیش بینیمان چەند فیرقەو کەتیبەو لیواو گروپگەلی حەشدو سەرایاو سەربازگە
لە بن گوێکانیدا لەدایک بوون و قسەی نەکرد.
تێپەڕاندنی نەریت و عورفی سیاسیی کۆن لە
عێراق پێدەچێت زۆر زەحمەت بێت، نە ئەمریکاو نە یووئێن و نە هیچ دەزگایەک دەرەقەتی
نایەت، بەتایبەت بۆ ڕزگاربوون لەو چەقبەستوویی و بنبەستە دەستوریی و یاسایی و پەڕلەمانییەی
دروست بووە لەنێوان ئەقتابە گەورەکانی دوای هەڵبژاردن. لە عێراق نە بەدیل هەیەو نە
شۆڕش و نە ئومێدی گۆڕانکاریی و نە مۆدێلێکی نوێ بۆ سیاسەت و حوکمڕانیی و دیموکراسی
و دنیایەکی مۆدێرن و مەدەنی، ئەوەی هەیە خڵتەو پڵتە کۆنەکەیە بە دیزاینی نوێوە. هەر
پارتە کۆنەکانی دەوری تەنورەکەن و هەزار دەوریان بینیوەو دەیان وەزارەتیان ئەزموون
کردووە، وڵاتێک گروپ و پارتێک جورئەتی ئەوە نەکات بێتە ئۆپۆزسیۆن بەدەنگی بەرز، لە
ترسی لێپێچینەوەی یاسایی و گەندەڵیی سیستماتیک و بەیاساییکراو، دەی هەر بەو دۆخە دەگات
کە عێراقی تێ کەوتوە، ئیدی گۆچانەکەی بلاسخارت چیپێدەکرێ؟
ئەوەی ڕوونە ئەم جوڵانەی بلاسخارت نە بۆ
ڕیفۆرمەو نە شۆڕش و نە گەورەکردنی شەقام و ئۆپۆزسیۆن، تەنها هەرێمێکی باشتریان دەوێت،
بەڵام دامەزراوەتر بۆ ئەرکی ستراتیژیی و ئابوریی گەورەتر.
#ئەگینا بلاسخارت و هاوڕێکانی دەزانن چەندین
ساڵە، لە تورکیا چی دەگوزەرێ ؛
• دەزانن دەیان پارتی سیاسی لەسایەی نەبوونی
ئازادییدا داخراون و ئازادی نەتەوەیی و مافی مرۆڤ لەوپەڕی خراپیدایە؟
• سەدان سەرۆک شارەوانی و پەرلەمانتاری هەدەپەیی
لە زیندان توند کراون و قەیووم لە جێگایان دانراون بەبێ شەرعیەتی هەڵبژارد.
• دوو هاوسەرۆکی شەرعی حوکمی زیندانی تاکە
کەسی و تاکڕەوی و قەرەقۆش دەخۆن بەبێ پرەنسیپی ئەخلاقی و دادگەریی.
• هەزاران داناو زاناو لایەنگری بزوتنەوەی
فەتحوڵا گویلەن لە زیندان توندکراون.
• سیستم بەتەواوی لە پەڕلەمانییەوە کرایە
سەرۆکایەتی و سوڵتانیی بۆ ئەردوغان و هیچ میمبەرێکی یوئێن نەهاتە دەنگ و هیچ نێردەیەکی
یووئێن نەهاتە قسە.
• دەیان میدیاو تیڤی و بلاڤۆک داخراون بەدرێژایی
دەساڵی ڕابردوو، لەشکرکێشی بۆ وڵاتانی دراوسێ و داگیرکاری عەفرین و بەکارهێنانی درۆنی
نایاسایی و بۆمبی ژەهراوی و بایەلۆژیی سنوردار لە سەرێکانی و گرێ سپی و هەندێک
ناوچە.
ئایا بلاسخارتەکەی تورکیا لەگەڵ چەند
پارتی دژە دەسەڵات کەوتۆتە ئارگۆمێنت و کەمپەین بۆ هۆشداریی سیاسی و کەلتوریی؟
465 جار خوێندراوەتەوە