ئاشکرایە کە یەکێک لە بنەما گرنگەکانی مانەوە و بەردەوامبونی گەلێک بریتیە لە (ئاسایشی نەتەوە)، بە شێوەیەک گرنگیدان بەم ئاسایشە ئەبێتە هۆی خێر و خۆشی ژیان و بەدیهێنانی خۆشگوزەرانی و سەقامگیری سیاسی بۆ نەوەکانی ئێستا و داهاتوی گەلەکە، هەروەها پاراستن و پەرەپیدانی بەها نەتەوەیی و بیروباوەڕە پیرۆزەکانی گەل یەکێکی ترە لە ئامانجە لەپێشینەکانی ئاسایشی نەتەوەیی.

سەرهەڵدانی چەمکی (ئاسایشی نەتەوە) دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی کۆتایی جەنگی دوەمی جیهانی و بەتایبەتی ساڵی (١٩٤٥)، لەگەڵ دەركەوتنی تیۆریەكان سەبارەت بە سەقامگیری نەتەوە تێگەیشتن لە (ئاسایش) لە هەمو ئاست و ڕەگەزە جیاوازەکانیدا بەپێی سروشت وبارودۆخی هەرێمی و نێودەوڵەتی گرنگی تایبەتی خۆی هەیە.

لە پێناسەیەکی کورتدا ئەتوانین بڵێین، ئاسایشی نەتەوە بریتیە لە (توانای دەوڵەت یان نەتەوە بۆ پاراستنی ئاسایشەکەی لە هەڕەشە دەرەکی و ناوەکیەکان)، هەروەها مێژویەكی نوێیە لەزانستە سیاسیەكاندا، ڕەگەزە سەرەکیەکانی ئاسایشی نەتەوە بریتین لە ئاسایشی (سەربازی، سیاسی، ئایدۆلۆژی، کۆمەڵایەتی، ئابوری، ژینگە ).

(ڕۆبێرت ماکنمارا ١٩١٦ – ٢٠٠٩) وەزیری پێشوتری ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا و یەکێک لە داڕێژەرانی سیاسەتی ستراتیژی ئەو وڵاتە لە کتێبە بەناوبانگەکەیدا بەناوی (جەوهەری ئاسایش) نوسیویەتی : (ئاسایش بەواتای گەشەکردن دێت، گەشە لە بوارەكانی ئابوری وكۆمەڵایەتی و سیاسی لە پاڵ پاراستنیكی راستەقینە)، بەڵام ئەم پێناسەیە بۆ نەتەوەی کورد جۆرێکی ترە ! بۆ هەرێمی باشوری کوردستانیش تایبەتیترە!.

ئاسایشی نەتەوەیی ئەم هەرێمەی ئێمە پەیوەندیەکی تەواوی هەیە بە هەرسێ وڵاتی (عێراق، ئێران، تورکیا) وە کە ئێمەی میللەتی کوردی تێدا دابەشکراوە و بە زۆر لکێنراوین بەم دەوڵەتانەوە، کارکردن بۆ دروستکردنی جۆرێک لە ئاسایشی نەتەوەیی دور لە هەژمونی ئەم سێ دەوڵەتە داگیرکەرە بۆ ئەم بەشەی کوردستان کارێکی زۆر گرنگە.

ئاسایشی نەتەوەیی پەیوەندیەکی تەواوی هەیە بە چەمک و ئامانجە نیشتیمانیەکان بەتایبەتی لە ڕوی مانەوەی قەوارەی دەوڵەت و پاراستنی قەوارەکەوە، لەلایەکی تریشەوە ئاسایشی نەتەوەیی و دادپەروەری دەسەڵات و بە تایبەتیتر بێلایەن بونی دەسەڵاتی دادوەری بەرامبەر تاکەکانی کۆمەڵگا بە پەیوەندیەکی ڕاستەوانە پێکەوە ئەبەسترێنەوە، بە شێوەیەک هەرکاتێک دادپەروەری بەرامبەر رۆڵەکانی نەتەوە لاواز بو ئەوا ئاسایشی نەتەوەییش بەرەو لاوازی ئەچێت ! پەیڕەوکردنی ئەو تیۆریەی کە ''ئازادی سیاسی ئاسایش دروست ئەکات'' کارێکی گرنگە چونکە ئاسایشی نەتەوەیی بەواتای ئاسایشی گشت تاکەکانی کۆمەڵگا دێت کە دواجار و تێکڕا (نەتەوەکە) دروست ئەکەن.

گەورەترین هۆکاری یارمەتیدەر بۆ دروستکردنی (ئاسایشی نەتەوە) بریتیە لە پەیوەندی و مامەڵەی باش و دادپەروەرانە لەنێوان خەڵک و حکومەتدا، کارکردن بۆ خۆماڵیکردنی حکومەت و دروستکردنی متمانە بە دام و دەزگاکانی ئەولەویەتی کارەکانە بۆ دروستکردنی جۆرێک لە ئاسایش، بەڵام ئایا ئەمە کراوە ! هەوڵی بۆ ئەدرێت ؟ ئایا دامەزراوەکانی ئاسایشی نەتەوەیی لەلایەن کەسانی خاوەن توانا و بێلایەن و نیشتیمانیەوە بەڕێوە ئەبرێن ! دواجار ئایا ئێمە دەزگایەکمان هەیە بە ناوی (دەزگای ئاسایشی نەتەوەیی هەرێمی کوردستان)، ئایا یاسایەکمان هەیە بەناوی (یاسای ئاسایشی نەتەوەیی هەرێمی کوردستان) تا تاکەکانی کۆمەڵگای لەسەر سزا بدرێت ! بێگومان نەخێر.

(ئاسایشی نەتەوە) ئەبێت فاکتەری ڕەواندنەوە و نەهێشتنی ترس بێت، ئەبێت چەمکێکبێت بۆ سەقامگیری و ئاشتی و پێکەوەژیانی کۆمەڵایەتی لە نێوان ئاین و ڕەگەز و پارتە جیاوازەکانی کایەی سیاسی و کۆمەڵایەتی هەرێمی کوردستان، بەڵام ! ئایا لەم هەرێمەی ئێمەدا چەمکی ئاسایشی نەتەوە بە مانا نیشتیمانی و ڕاستەقینەکەی خۆی جێبەجێ ئەکرێت ؟ ئایا کۆدەنگیەکی نیشتیمانی هەیە سەبارەت بە داڕشتنی یاسایەک بۆ (ئاسایشی نەتەوەیی) لەنێو تاکە دامەزراوەی بڕیاردان لە هەرێمی کوردستان کە (پارلەمان) ی کوردستانە!.

بۆ دروستکردنی ئاسایشێکی دورمەودا بۆ ئەم نەتەوەیە پێویستە واز لە ترس و تۆقاندن و حکومکردن لە رێگەی (چەکوشی ستەم) ەوە بێنین، واز لە لەقاڵبدانی مەوداکانی ئازادی ڕادەربڕین و ئازادی ڕۆژنامەگەری و ئازادیە تاکەکەسیەکان ی ڕۆڵەکانی گەل بێنین.

پێویستە هەرچی زوترە حکومەتی هەرێمی کوردستان کار بۆ دروستکردنی ئاسایشێکی نەتەوەیی بنیاتنراو لەسەر ڕەهەند و تەوەرە ڕاستەقینە و سەرەکیەکانی ئەم زانستە سیاسیە نوێیە بکات، بەجۆرێک کە سەنتەرێک بێت بۆ لێکۆڵینەوە لە ستراتیژی دورمەودا و نزیک مەودا و لە لایەن کەسانی پسپۆڕ و شارەزا و نیشتیمانیەوە بەڕێوە ببرێت، کارێک بکرێت ئاسایشێکی نەتەوەیی گۆشکراو بە بەرژەوەندیە باڵاکانی گەل و نیشتیمان و دور لە دەستوەردان و ململانێی حیزبی بنیات بنرێت، بەشێوەیەکی وا کە درز و قڵیشی پەیوەندی خەڵک و حکومەت لەوەزیاتر دەم نەکاتەوە، کارێک نەکرێت لە داهاتودا و لەسایەی بونی ئەم جۆرە تایبەتەی (ئاسایشی نەتەوە) لەم هەرێمەدا نەوەکانمان فرمێسک بڕێژن !