تاک  لە ژیانی ڕۆژانەیدا تەنها نیشتەجێ نییە، هەموومان لە ژێر کاریگەری ئەو کەسانە و کۆمەڵەیەین کە دەگەڕێین بە ناویاندا. ئەو کاریگەرییەی کە کۆمەڵەکە دەیکات لەسەر هۆشیاری، بیرکردنەوە و ڕەفتاری تاک، پێی دەوترێت کاریگەری عەقڵی بەکۆمەڵ  

 واتەی کاریگەری عەقڵی بەکۆمەڵ
واتە ئەو شێوەیەی کە کۆمەڵ (خێزان، هاوڕێکان، خوێندنگە، میدیای کۆمەڵایەتی...) دەگۆڕێت بۆ شێواز و بیرکردنەوەی تاک. ئەو گۆڕانە دەتوانێت باش بێت (وەک فێربوون و پەیوەندی) یان خراپ بێت (وەک فشاری کۆمەڵ و دابەزاندنی سەربەخۆیی).

  کاریگەرییە سەرەکییەکان
هاوسەنگی تاک خۆی دەگۆڕێت بۆ ئەوەی وەک ئەوانی تر بێت، تەنها بۆ ئەوەی جیاواز دەرنەکەوێت.
 نموونە: کەسێک ڕەوشو جلوبەرگی خۆی دەگۆڕێت چونکە دەبینێت هەموو هاوڕێکانی بە شێوەیەکی دیاریکراو ڕەفتار دەکەن.

ڕەزامەندی یان فشاری کۆمەڵ تاک ڕەفتارێکی دیکە دەکات تەنها بۆ ئەوەی خەڵک ڕازی بن.
 نموونە: بەشداریکردن لە کارێک تەنها بۆ ئەوەی کەسێکی خۆشەویستی ڕازیبێت، نەک بە دڵی خۆی.

فەرمانبەری دەسەڵات: زۆری تاک گوێ لە فەرمان یان داواکاری ئەو کەسانە دەگرێت کە دەسەڵاتدارن.
 نموونە: تاقیکردنەوەی "Milgram" کە تێیدا خەڵک بە فەرمانی یەکێک، ئازاری کەسانی تر دەدات.

ناسنامەی گرووپی تاک زۆرجار خۆیو هەستی خۆی بە گرووپێک دەبەستێت (خێزان،حیزب، نەتەوە، ژمارەی
   هاوڕێکان). ئەم پەیوەندییە دەگۆڕێت چۆن بیر دەکاتەوە و چۆن ڕەفتار دەکات.

کاریگەری نەبینراو مێشکی تاک بە شێوەیەکی نەزانراو زانیاری و نەریتەکانی کۆمەڵ وەردەگرێت.
 نموونە: منداڵێک بە شێوەیەکی سروشتی شێواز و شێوەزاری دایک و باوکی فێر دەبێت.

دوو قوتبی بوون کاتێک تاک لەگەڵ کەسانی هاوڕا کۆدەبێتەوە، بۆچوونەکانی توندتر و توندتر دەبن.
 مەترسییەکی گەورەی مێدیای کۆمەڵایەتی. هەموو کەسێک هەوڵدەدات "زیاتر لە یەکتری" لایەنگر بێت بۆ هەمان بیروڕا

 ئەنجامەکان و مەترسییەکانی ئەم کاریگەرییە

 مەترسییە دەروونییەکان:
لەدەستدانی سەربەخۆیی فکری: تاک ناتوانێت بە سەربەخۆیی بڕیار بدات بیرکردنەوەی گرووپی،   گرووپێک زۆر یەکگرتوو دەبێت، 

بەهۆی ئەوەی هیچ کەس ڕەخنە ناگرێت، ئەنجامی هەڵە دەهێنێت
دابەزاندنی هۆشیاری کەسی: تاک خۆی بە زۆرینەی کۆمەڵ دەسپێرێت
لەدەستدانی متمانە بە خۆ: ترس لە دەربڕینی بۆچوونی جیاواز

مەترسییەکان لە میدیای کۆمەڵایەتیدا:
ژووری دەنگدانەوە  تەنها دەنگی خۆت دەبیستیتەوە
ڕاستییە درۆزنەکان: زانیاری هەڵە بە خێرایی بڵاو دەبێتەوە
تەنها ئەو بابەتانە پیشان دەدات کە لەگەڵ بۆچوونەکانتدا دەگونجێن

 تاقیکردنەوە زانستییەکان
گرنگترین تاقیکردنەوەکانی دەروونناسی کۆمەڵایەتی:

تاقیکردنەوەی Solomon Asch (1951)

%75 لە بەشداربووان  وەڵامێکی هەڵەیان دا تەنها بۆ هاوسەنگ بوون لەگەڵ گرووپەکە
تاقیکردنەوەی Stanley Milgram (1963)
%65 لە بەشداربووان ئامادە بوون ئازارێکی بەهێزی کەسانێک بدەن تەنها بەهۆی فەرمانێک لە کەسێکی دەسەڵاتدار پێیان دەدرێت

تاقیکردنەوەی Stanford Prison (1971)
نیشانیدا چۆن ڕۆڵی کۆمەڵایەتی دەتوانێت بە خێرایی کەسایەتی مرۆڤ بگۆڕێت

 چۆن دەتوانین خۆمان بپارێزین؟
هۆشیاری فکری
 پێش ئەوەی قبوڵی هەر شتێک بکەیت، لە خۆت بپرسە: "ئایا بە دڵی خۆمم قبوڵە یان بە فشاری خەڵک؟"
 پرسیار لە سەرچاوەی زانیاری بکە بۆ ڕاست و دروستی
 بەدوای بەڵگەدا بگەڕێ، نەک تەنها هەست
ڕەخنە و بیرکردنەوەی سەربەخۆ
 هەموو زانیارییەک و پەیامێک بەچاوی ڕەخنەوە سەیری بکە
 فێری بیرکردنەوەی ڕەخنەیی بە
 جیاکردنەوەی ڕاستی لە دروستکراو
پەیوەندییەکی باش
 هاوڕێو کۆمەڵێک هەڵبژێرە کە هۆشیاری و پەروەردەیان هەیە
 دوور بکەوە لە ژینگەی تۆکسیک {ژەهروای،زیان بەخش }
 دەوری خۆت بە کەسانی باوەڕپێکراو بگرە
پەیوەندی دروستکردن بە باوەڕ و هەستی خۆت
 خۆناسینی قووڵ: ئەو تاکانەی خۆیان دەناسن، کەمتر کاریگەری خراپیان لەسەر دەردەکەوێت
 نرخەکانت دیاری بکە و پابەندی بە
دوورکەوتنەوەی دیجیتاڵ (Digital Detox)
 کەمکردنەوەی کاتی سەیرکردنی شاشە
 سنوور دانان بۆ بەکارهێنانی ئۆنڵاین
گەشەپێدانی هۆشی سۆزداری
 فێربوونی ناسینەوەی هەستەکانی خۆت
 جیاکردنەوەی هەستی خۆت لە فشاری کۆمەڵگا
 بەهێزکردنی متمانە بە خۆبون
 لایەنە ئەرێنییەکانی کاریگەری کۆمەڵایەتی
لەبیرمان نەچێت کە کاریگەری کۆمەڵایەتی هەمیشە خراپ نییە:


• فێربوونی کۆمەڵایەتی: بە خێراییتر فێر دەبین لە ئەزموونی کەسانی تر
• پشتگیری دەروونی: هەستکردن بە یارمەتی و هاوپشتی
• بەرزبوونەوەی ئامانج: کۆمەڵ هانی پێشکەوتنمان دەدات
• پەیوەندی مرۆیی: سروشتی مرۆڤ کۆمەڵایەتییە و پێویستی بە یەکتری هەیە
• هاوکاری و یارمەتیدان: مرۆڤ بە یارمەتی یەکتر کاری گەورە ئەنجام دەدات

 گرنگترین خاڵ: هاوسەنگی دروست بکە نێوان:

بەشداریکردن لە گروپ  پاراستنی سەربەخۆیی
گوێگرتن لە کەسانی تر  متمانە بە خۆت
نەرمی و هاوکاری         وەستانەوە لە ڕووی بێدادی

تاکی بەهێز ئەو کەسەیە کە دەتوانێت سوود لە کۆمەڵ وەربگرێت بەبێ ئەوەی خۆی لێی بدۆڕێنێت. 
ژیانێکی هۆشیارانە ژیان بکە، بیرکردنەوەی سەربەخۆت پاراستبێت، بەڵام لەبیرت نەچێت کە مرۆڤ بە سروشت کۆمەڵایەتییە و پێویستی بە پەیوەندی دروست و سەلامەتی هەیە. 

 کۆتایی
کۆمەڵ دەتوانێت کاریگەری زۆر باشی هەبێت لەسەر پەرەسەندنی فکر، زانست و یارمەتیدان بە تاک، بەڵام ئەگەر تاک ئاگادار نەبێت، ئەو کاریگەرییە دەگۆڕێت بۆ مەترسی. هۆشیاری، بیرکردنەوەی ڕەخنەیی، و فکری سەربەخۆ، بەهۆی ئەوانە تاک دەتوانێت بە شێوەیەکی بەهێز ژیانی خۆی بەڕێوە ببات و لە فشاری نەرێنی کۆمەڵ پارێزراو بێت.