‏گرژی و ئاڵۆزی لە نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی ناوەند لەسەر کۆنتڕۆڵکردنی سامانی نەوت و گاز بەردەوام کێشەیەکی بێ چارەسەر بووە ململانێی نێوان هەردوولا ڕەگ و ڕیشەی لە ناکۆکییە درێژخایەنەکانی کۆنتڕۆڵکردنی سەرچاوەکان و دەسەڵاتی سیاسییەوە هەیە و چارەسەرکردنی ئەو ناکۆکییانە پێویستی بە چارەسەرێکی سیاسی دەبێت کە بەرژەوەندی و نیگەرانییەکانی هەردوولا لەبەرچاو بگرێت.

‏حکومەتی هەرێم بەردەوامە لە فرۆشتنی نەوت لە ڕێگای تورکیاوە حکومەتی عێراقیش ریگاکانی فشاری زیاد کردوەو ڕێکاری یاسایی لە دژی کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان گرتووەتەبەر کە ڕێککەوتنی سەربەخۆی نەوتیان لەگەڵ حکومەتی هەرێم واژۆ کردووە.

‏ئێران پەیوەندییەکی نزیکی لەگەڵ زۆرێک لە پارتە سیاسییە شیعەکان هەیە کە زۆرینەی دەوڵەتی ناوەندی پێکدەهێنن و ئەو پەیوەندیانەشی بەکارهێناوە بۆ کاریگەری لەسەر سیاسەتەکانی حکومەت بەرامبەر بە حکومەتی هەرێم. ململانێکانی ئێستای نێوان حکومەتی عێراق و کورد لەلایەن ئێرانەوە بۆ فشارخستنە سەر دەجوڵێن.  هەرکاتێک ئێران و تورکیا بیانەوێت سەرنجەکان لە پرسە ناوخۆییەکانیان لابدەن، هێزەکانیان بە وەکالەت دەگوازنەوە بۆ عێراق

‏ ئەم ناکۆکییە کۆمەڵێک کێشەی لێکەوتۆتەوە لەوانە کەمی بودجە و دواکەوتنی پارەدان بە فەرمانبەرانی ئەمەش گرژیەکی خستۆتە سەر ئابوری هەرێم و ناڕازیبوونی بەربڵاوی گشتیی لێکەوتۆتەوە.پرسێکی دیکە کە بەشداربووە لە ناکۆکی بەردەوامدا، نەبوونی شەفافیەت و لێپرسینەوە لە بەڕێوەبردنی داهاتی نەوتدا لە هەردوولادا. کە نەیانتوانیوە زانیاری ورد لەسەر چۆنیەتی بەکارهێنانی داهاتی نەوت بدەن و بەشێوەیەکی پێویست چارەسەری کێشەکانی گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردنیان نەکردووە.

‏چارەسەرە ئەگەرییەکان بۆ کێشەکە:
‏چەند ڕێگەچارەیەکی ئەگەری هەیە بۆ ئەو ناکۆکییە بەردەوامەی نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق.  یەکێک لەو هەنگاوە گرنگانەی کە دەکرێت بگیرێتەبەر، دانانی سیستەمێکی ڕوون و شەفافە بۆ دابەشکردنی داهاتی نەوت.  ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی هەموو ناوچەکانی وڵات پشکێکی دادپەروەرانە لە داهاتەکە وەربگرن و یارمەتیدەر دەبێت بۆ کەمکردنەوەی گرژییەکان

‏هەنگاوێکی تری گرنگ بریتی دەبێت لە چارەسەرکردنی پرسی گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردن لە بەڕێوەبردنی داهاتی نەوتدا.  ئەمەش دەتوانرێت بە جێبەجێکردنی چاودێری دارایی توندتر و لێپرسینەوە لە بەرپرسانی حکومەت لە هەردەردانی خراپ بەکارهێنانی پارەی داهاتی نەوت.

‏ لە کۆتاییدا گرنگە هەم حکومەتی هەرێم و هەم حکومەتی عێراق گفتوگۆی بنیاتنەر بکەن و پێکەوە کاربکەن بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک لە قازانجی هەردوولا بۆ ئەو ناکۆکییە بەردەوامە.  ئەمەش بە دانوستان و سازانی هەردوولادا دەبێت هەروەها ئامادەیی بۆ چارەسەرکردنی ئەو پرسە بنەڕەتییانەی کە پێویستی بە چارەسەری هەردوولا هەیە.ناکۆکی بەردەوامی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق لەسەر بودجە و نەوت پرسێکی ئاڵۆزە چارەسەری ئەم ناکۆکییە پێویستی بە سیستەمێکی ڕوون و شەفاف هەیە بۆ دابەشکردنی داهاتی نەوت و چارەسەرکردنی پرسی گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردن.

میدیەم دەیەلی دایجاست