عێراقێكی دەوڵەمەند بە نەوت كە خاوەن ڕیزبەندی دووەم وڵاتی عەرەبی و پێنجەم وڵاتی جیهانە لە یەدەگی نەوتدا لەدوای هەریەك لە وڵاتانی (فەنزوێلا، سعودیە، ئێران، كەنەدا) داێت.

بە پێی بەدواداچونەكانی رێكخراوی (GFP) بۆ ساڵی (2020) یەدەگی نەوتی عێراق بریتیە لە (142) ملیار و (500) هەزار بەرمیل نەوت، بەپێی زانیاریەكانی ساڵی (2019) عێراق دووەم وڵاتە لە هەناردەكردنی نەوت لە دوای وڵاتی سعودیە كە بڕی (10) ملیۆن و (400) هەزار بەرمیل نەوتى ڕۆژانە رەوانەی دەرەوە دەكات لە ڕێگای رێكخراوی ئۆپیک، عێراقیش بڕی چوار ملیۆن و (400) هەزار بەرمیل نەوت ڕۆژانە رەوانەی دەرەوە دەكات و ئێرانیش سێ ملیۆن و (500) هەزار بەرمیل، دواى ئەویش وڵاتى كوەیت دێت کە بڕى دوو ملیۆن و (900) هەزار بەرمیل نەوتى رۆژانە ڕەوانەی بازاڕەكانی جیهان دەكەن.

كاتێك مرۆڤێكی ئاسایی دیدەنی ئەم زانیاریانە بكات؛ داڕمان و خاپوربوونی ئەم عێراقەی لا ئەستەمە، بەڵام حوكمڕانیەكەی عێراق وایكردوە ئەم ئەستەمە ببێتە خەیاڵ و، داتەپین و داڕوخانی ئابووری ببێتە راستیەكی تاڵ.

ئەو عێراقەی چاوی هەموو جیهانی لەسەرە بەهۆی نەوتەكەیەوە، بەڵام نەوتی وڵاتەكەی خۆی نەیتوانیە خۆشگوزەرانی بۆ هاوڵاتیەكانی بێنێتە ئاراوە.

نەوتی عێراق زۆرینەی وڵاتانی ئەوروپا و ئاسیا بە گەڕدەخات، بەڵام هاوڵاتیەكانی خۆیان سەرما دەیانلەرزێنێت و ڕێژەی بێكاری تادێت زیاتر دەبێت، نەوتی عێراق و كوردستان هەلی كار و كارەبای بەردەوام بۆ وڵاتانی تر فەراهەم دەكات، بەڵام هاوڵاتی عێراق و كوردستان لە وڵاتیكی تاریك خەون بە كارەبای (24) كاتژمێری دەبینێت.

سەرەڕای ئەم هەموو نەهامەتیە و دروستكردنی قەیرانی دەستكرد و ئاریشەی پلان بۆ داڕێژراوی وەك نزمكردنەوەی نرخی دیناری عێراقی و قەرزكردن بەبڕی جیاجیا و پەسند نەكردنی بوجە و كێشەی سیاسی و تایفی و حیزبی و ئیقلیمی كە هەر یەكەیان بزمارێكە بۆ تابوتی مەرگی عێراق لە ململانێكانی وڵاتانی زلهێز و نەیار. كەچی كاربەدەستانی عێراق هێندەیتر دەست قایمتر و چاوكراوەتردەبن لە بەهەدەردانی داهاتی وڵات و برسیكردنی هاوڵاتیانی عێراق بە گشتی و كوردستان بە تایبەتی.

هەربۆیە ئاماژەكان بە زمانی ئابوری پێمان دەڵێن: ئەگەر دەستی گەندەڵكاران نەكێشنەوە و سیاسەتێكی حەكیمانە و ژیرانە پەیڕەو نەكرێت و چاكسازی ڕیشەیی ئەنجام نەدرێت لە خەرجی و داهاتی وڵات، پەتای دابەش نەكردنی مووچە عێراقیش دەگرێتەوە و نەهامەتی زیاتر ڕوو لە عێراق دەكات و كوردستانیش لێی بێ بەش نابێت.

نەوزاد مەجید هەمەوەندی/ مامۆستای زانكۆ
پسپۆڕی ژمێریاری و دارایی