وشکە ساڵی و مەترسیەکانی بە عەرەب بوون لەکەرکووک

بەهۆی ئەو وشکەساڵییەی ڕووی لە ناوچە و شارەكانی ناوەڕاست و باشووری عێراق کردووە و ڕێژەی بە بیابانبوون ڕووی لە زیاد بوونە، لە چەندان پارێزگای عێراق بێئاوی و وشکە ساڵی تەنگی بە دانیشتوانی ناوچەکە هەڵچنیوە و دەستیان بە كۆچ كردووە و چاوەڕوانیش دەكرێ كۆچی بەكۆمەڵ دەست پێبكات.
 بەشێک لە دانیشتوانی ئەم ناوچانە ڕوویان لە شاری کەرکووک کردووە، ئەوەش بەهۆی بەپیتی خاکەکەی و هەبوونی ئاو و لەباریی زەوییە کشتوکاڵییەکەی، بەو پێیەی کەرکووک خاوەنی خاکێکی زۆر بەپیتە، بەتایبەتی بۆ بەرهەمهێنانی داناوێڵە و بەرهەمە هاوینە و زستانەییەكان، بە تایبەتی گەنم و جۆ و گەنمەشامی، ئەمەش بۆتە هۆکارێک بۆ ئەوەی  ڕووبەڕووی مەترسی تەعریبکردن ببێتەوە.
هاوكات ڕووباری زێی بچووکیش بە سنووریەكەدا تێدەپرێت و دووپرۆژەی ئاودێری تێدایە، کە سەدان هەزار دۆنم زەوی کشتوکاڵی بەزستان و هاوین ئاو دەدات، کە ئەمەش وای کردووە خەڵکێکی زۆری تێدا نیشتەجێ بێت، سەرەڕای بوونی ڕێژەیەکی زۆر لە ئاوی ژێر زەوی، کە دەتوانرێت زۆر بەئاسانی سوودی لێ وەرگیرێت بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکان لەگەڵ ئەوەی ئاوی ژێر زەوییەکەی زۆر  گونجاوە بۆ ئاوی خواردنەوەو کشتوکاڵ کردن.
هەر بەهۆی بەپیتیی خاکەکەی و بوونی سەرچاوەی ئاو،  لە سەردەمی رژێمی بەعسی لەناوچوویش تووشی پرۆسەی تەعریب بووە و زۆبەی خەڵکەکەی تووشی ڕاگواستن بوون و زەوییەکانیان دەستیان بەسەراگیرا و  پاشتر بەسەر عەرەبی هاوردەدا دابەش کران و  تا ئێستاشی لەگەڵدا بێت کێشەی ئەو زەوییە کشتوکاڵییانە لەڕووی یاساییەوە نەگەڕاونەتەوە دەستی خاوەنە رەسەنەکانیان، بۆیە زۆربەی ئەو  گوندنیشنانە نەیانتوانی بێنەوە سەر خاکەکەی خۆیان و ئەوانەشی لەسەر خاك و زێدی ڕەسەنیان، بەردەوام كێشەیان بۆ دروست دەكرێ.
لە ئێستایشدا بەهۆی گۆڕینی کەشوهەوا و کەمیی رێژەی بارانبارین،  ئاستی ئاوی ژێر زەویش زۆر دابەزیوە و نزم بۆتەوە، ئەگەر بێت دۆخی  ناوچەکە بەراورد بكرێ لەگەل ناوچەکانی  ناوەراست و باشووری عێراق، دۆخی پارێزگای كەركووك زۆر باشترە، چونکە رووباری فورات کە بەناوو نۆ پارێزگای عێراق تێدەپەرێت  و ئاوەکەی بۆ کشتوکاڵ و ئاو خواردنەوە بەکاردێنن لە سەدا حافتای لەدەست داوە بەهۆی ئەو بەنداوانەی کە لە سەری دروست کراوە لە سنوور وڵاتی تورکیا، هەروەها رووباری دیجلە کە ئاوەکەی دەگاتە نێوخاکی عێراق، زیاتر لەسەدا پەنجا ڕێژەی ئاوەکەی کەم بووەتەوە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی ئێران چەند بەنداوێکی لەسەر لقەکانی دیجلە دروستی کردووە، ئەم هۆکارانە وایا کردووە رۆژ لەدوای رۆژ پانتایی بەیابانبوون لەعێراق زیاتر دەبێت و ژیان لە باشوور و بەشێک لە ناوەڕاستی عێراق   ئەستەم دەبێت، ئەمەش بووەتە هۆکاری زیادبوونی  رێژەی کۆچکردن لە لادێکان بەرەو شارەکان.
لەگەڵ ئەوەی نابێت ئەوەشمان لە بیر بچێ، کە   ئاوی هۆڕەکانی باشووری عێراق، زۆربەیان وشکیان کردووە و ڕێژەی بە بیابانبوونیان زۆر زیاد کردووە، ئەوەیش رێژەی بێکاری و هەژاری بەرز كردووەتەوە، ئەوەش هۆكارێكی دیكەیە، تا دانیشتوانی پارێزگاکانی باشوور ناوەڕاستی عێراق ڕوو لە شاری کەرکووک بکەن و تێیدا نیشتەجێ بكرێن.
بە پێویست دەزانرێ، ئیدارە خۆجێیەكانی پارێزگاكە، بە وردی و دروستی مامەڵە لەگەڵ ئەو دۆخە بكات و بە ڕێگەیەك لە ڕێگەكان، چارەسەری ئەو كێشەیە بكا، كە ئەگەری هەیە لە داهاتوودا بە شێوەیەكی فراوان بەرۆكی كەركووك بگرێت، تا ڕێگری لە تەعریبکردنی کەرکووک بگیرێ و زەوییە داگیرکراوەکانیش بۆ خاوەنە ڕاستەقینەكانی بگەڕێتەوە.

93 جار خوێندراوەتەوە