ئەگەر سەیری سایکۆلۆژیای هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان بکەین، لە لای زۆرینەیان ژیان بەهایەکی ئەوتۆی نەماوە، چونکە ڕۆژبەڕۆژ مافەکانی هاوڵاتی مانایەکیان نامێنێت و نەخۆشی و بێکاری و نەفامی باڵ بە سەر کۆمەڵگەدا دەکێشێت، لە ئێستادا پڕۆژەیەکیش لە ئارادا نییە کەبەر بەم قەیرانانە بگرێت و هیوایەک بۆ خەڵک بگێڕێتەوە.

هەنوکە سەدان هەزار گەنج کە دەرچوی زانکۆ و پەیمانگاکانن، بێکارن و بەم هۆیەشەوە خوێندن بایەخی تایبەتی خۆی لە دەست داوە، کەرتەکانی تەندروستی و ژینگەش بەرەو وێرانی ڕۆیشتون و کۆی گشتی کەرتەکانیش بەتایبەت کراوە بۆ کۆمپانیا حیزبییەکان، پەڕلەمان لەکار خراوە و حکومەت کاربەڕێکەرە و داهاتی گشتیش بێجگە لەخوا و سەرانی دو بنەماڵەکە، کەس هیچی لێ نازانێت، واتە گەندەڵی بە سیستماتیک کراوە، بۆ ئەم مەبەستەش دادگا و میدیا و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و بەشی زۆری پارتە ئۆ پۆسیۆنەکانیش خزمەت بە ئەم دۆخە دەکەن و خراونە ژێر هەژمونی پارتە فەرمان ڕەواکان، لە ئێستادا  ستەمکاری و گەندەڵی دەست لە ملانێی یەک بون و بەم هۆیەشەوە دەسەڵاتە سیاسییەکە ڕەگی دا کوتاوە و ترسێکی نییە لە بەردەم ناڕەزایی و خۆپیشاندان و بایکۆت و ڕەخنەی سۆشیال میدیا و پارتە ئۆپۆزسیۆنەکان، درێژەکێشانی ئەم دۆخە بۆ ماوەی زیاتر لە سی و سێ ساڵ، بۆتە هۆی ئەوەی کە ڕەگی گەندەڵی و ستەمکاریی زیاتر بەنێو خاکدا بچێت، بەم هۆیەشەوە ڕۆژ بۆ ڕۆژ بەهاکانی کۆمەڵگەی کوردی لە ڕاستگۆیی و نیشتمان پەروەری و خۆشەویستی نەتەوە و فەزیلەت و لێبوردەیی و هاوکاری و مرۆڤ دەستی لەنێو دەچن.

واتە ئاراستەی کۆمەڵگە بەرەو ئەوە چوە کە کلتورێکی نوێ دروست ببێت، لەژێر هەژمونی گەندەڵی و سکەمکاریدا، لەم ڕوانگەیەشەوە پارتە ئۆپۆسیۆنەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و نوسەر و ڕۆشنبیر و میدیاکار و بزنسمانەکانیش زۆرینەیان بونە بەشێک لەم فەزا نوێیە، لەم بارودۆخەشدا ئەوەی پێی دەڵێن نیشتیمان پەروەری و ئینتیما بۆ نەتەوەو خۆشەویستی بۆ سەروەری و سەربەخۆیی ڕۆژ بۆ ڕۆژ لاواز دەبێت، چونکە ئەمانە وەک بازاڕ مامەڵە لەگەڵ ئەم دۆخە دا دەکەن و قازانج لەچیدا بێت ئەوان ڕوەو ئەو ئاڕاستەیە هەنگاو دەنێن، لێرەوە دەتوانی بپرسی ئێستا زۆربەی چالاکوانە سیاسی و مەدەنی و نوسەرو ڕۆشنبیرەکانی (17ـی شوبات) لە کوێن؟ چونکە نیشتیمان و نەتەوەو عەداڵەت و دیموکراسی و مافەکانی هاوڵاتی هەمویان کەوتونە ژێر پرسیارو مانایەکیان نەماوە، گەشەکردنی ئەم چەمکانە هەرگیز لەژێر سایەی سیستمێکی گەندەڵ و ستەمکاردا نایەنە دی، بەڵکو ئەمانە پێویستیان بە کەشێکی دیموکراسی کراوەو بونی ئازادی و فرەیی ڕاستەقینە و سەروەری یاسا و بونی دەستور هەیە، لەبەر ئەوە لە ئێستادا پێویستە پرۆژەیەکی سیاسی مەدەنی هەبێت بۆ ڕاگرتنی ئەم دۆخە و ئاراستەکردنی خەڵک بۆ کۆبونەوە لە دەوری خەمێکی نیشتمانی، چونکەر ئەگەر ئەوە نەکرێت لە ئایندەیەکی نزیکدا حکومەت و قەوارەی هەرێم و نیشتیمان و نەتەوەش، هەموی بەرەو هەرەس و وێرانی دەچن.